عملیات نصب و اجرای FRP بطور خلاصه به این شرح است :
پیش از نصبFRP باید بتن های سست از سطح بتن زدوده گردد. همچنین سطح بتن باید عاری از هرگونه مواد مانع نظیر عایق، رنگ، پلاستر ، گچ و یا چربی باشد. به منظور تمیز نمودن سطح بتن می توان از روش ساب زدن با دستگاه فرز با صفحه ساب مخصوص و یا سند بلاست استفاده نمود.
عملیات ساب زدن باید تا جایی ادامه یابد که شیره بتن زدوده و سنگدانه های بتن نمایان گردد. پس از ساب زدن، چنانچه سطح بتن نیاز به ترمیم داشته باشد باید پیش از نصب FRP سطح بتن با مواد مناسب ترمیم گردد. همچنین باید سطح بتن توسط پمپ هوا و یا برس تمیز گردد. چنانچه از FRP Laminate در اجرا استفاده شود باید سطح نوارها با پارچه آغشته به مواد مخصوصی گردد.
در مرحله بعد الیاف را توسط جسب به سطح بتن نصب می کنیم.چنانچه هوا سرد باشد پیش از نصب FRP باید سطح بتن گرم گردد. همچنین پس از نصب FRP باید رزین به اندازه ای گرم گردد که دمای آن کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد نباشد. این دما حداقل دما برای عمل آوری و Curing رزین می باشد. همچنین سطح بتن محل نصب FRP نباید مرطوب باشد.
نکته مهم
پس از نصب FRP در هر پروژه، انجام تست Pull Off کاملا ضروری بوده و حتما باید در فاصله زمانی کمی بعد از نصب انجام شود تا از عملکرد صحیح FRP اطمینان حاصل شود. همانطور که بعد از بتن ریزی لازم است تا نمونه گیری شده و مقاومت بتن مورد آزمایش قرار گیرد. نتایج حاصل از تست Pull Off نشاندهنده کیفیت مصالح و نصب آن بوده و براساس آن میتوان نسبت به پذیرش یا رد سیستم FRP اقدام کرد.
برای اطمینان از مشخصات مکانیکی مصالح FRP می توان از تست کشش الیاف FRP و رزین استفاده نمود
الیاف FRP کاربردهای مختلفی دارد و بدلیل مزایای فراوان آن در صنایع مختلفی از صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد . مقاومت کلی سازه متاثر از میزان مقاومت تک تک المان های سازه است که به کمک سیستم مقاوم سازی با FRP می توان سطح آنرا ارتقا داد .
به طور کلی در بیشتر مناطقی که نیازمند افزایش میزان مقاومت هستیم می توان از الیاف FRP استفاده کرد . کاربرد الیاف RFP بدنبال فرسوده شدن بناها و در جهت تعمیر ،ترمیم و تقویت ساختمان ها می باشد . کاربرد الیاف FRP در بهسازی لرزه ای سازه ها و اجزای موجود در آنها می باشد . کاربرد الیاف FRP در بهسازی لرزه ای سازه ها و اجزای موجود در سازه ها می باشد .
کاربردهای FRP را امروزه در اکثر اجزایی که باید دارای مقاومت بالایی باشند؛ می توان مشاهده کرد، مزایای زیاد کامپوزیت FRP تمام صنایع را جذب خود نموده است. کاربرد FRP به دنبال فرسوده شدن سازه های زیربنایی و نیاز به تقویت و مقاوم سازی سازهها انجام میشود.
از طرفی بهسازی لرزهای سازه ها بخصوص در مناطق زلزله خیز، اهمیت فراوانی یافته است. در این میان این تکنیکها به دلیل اجرای سریع و هزینههای کم مورد پسند جامعه مهندسی برای کاربرد FRP قرار گرفته است. دلیل دیگر کاربرد ورقها و پروفیل ها در سازه های بتنی به صورت نصب خارجی EBR و میلگردهای FRP و کاربرد آن در داخل بتن، جلوگیری از پدیده خوردگی در برابر اسید های قوی و افزایش عمر سازه میباشد.
بطور کلی جهت مقاوم سازی اجزای و المان های زیر در ساختمان می توان از الیاف FRP استفاده کرد :
از دیگر کاربردهای FRP بدلیل خاصیت ضد خوردگی آن در تقویت سازه های آبی و در مجاورت دریا می باشد . بطور کلی بدلیل این خاصیت در الیاف FRP می توان سازه هایی را که در محاورت دائمی یا موقتی آب یا مواد شیمیایی می باشند ، مقاوم سازی کرد .
از دیگر کاربردهای FRP در تقویت سازه های بتنی و اجزای بتنی آن می باشد . از FRP می توان در بهبود عملکرد ، افزایش سختی المان های شهری مثل : مقاوم سازی دکل های شهری ، مقاوم سازی پایه پل ها ، مقاوم سازی چاهک های فاضلاب و ….. استفاده کرد .
سایر کاربرد FRP در صنعت می باشد و می توان در مقاوم سازی لوله های زیرزمینی ، لوله های فولادی ، مخازن بتنی و فولادی ، دودکش های صنعتی ، برج های ختک کننده و … از آنها استفاده کرد.
ضمنا مصالح FRP بدلیل خاصیت های مهم آن مثل عدم زندگی در برابر آب و مواد اسیدی قوی می تواند جایگزین مناسبی برای سایر مصالح فولادی باشد و سبب افزایش طول عمر آنها گردد .
برای مثال می توان میلگردهای FRP را جایگزین میلگردهای فولادی و معمول در ساختمان کرد و مانع از بروز پدیده ی خوردگی میلگردها و ترک بتن به مرور زمان شد و در نهایت مقاوم سازی ساختمان را در پی خواهد داشت .
در ادامه کاربرد FRP به اختصار آورده شده است :
۱- کاربرد FRP در مقاوم سازی تیرهای بتنی
۲- کاربرد FRP در مقاوم سازی دال های بتنی
۳- کاربرد FRP در مقاوم سازی ستون های بتنی
۴- کاربرد FRP در مقاوم سازی سقف
۵- کاربرد FRP در مقاوم سازی پایه پل ها و بهسازی پل ها
۶- کاربرد FRP در مقاوم سازی ستون های درون آب
۷- کاربرد FRP در مقاوم سازی دودکش های صنعتی
۸- کاربرد FRP در مقاوم سازی سیلوها
۹- کاربرد FRP در تقویت شمع ها
۱۰- کاربرد FRP در مقاوم سازی لوله های زیر زمینی
۱۱- کاربرد FRP در مقاوم سازی برج های خنک کننده
۱۲- کاربرد FRP در مقاوم سازی لوله های فولادی
۱۳- کاربرد FRP در مقاوم سازی لوله های GPR
۱۴- کاربرد FRP در مقاوم سازی لوله های بتنی
۱۵- کاربرد FRP در مقاوم سازی مخازن زیر زمینی فولادی یا بتنی
در فیلم کوتاه زیر نحوه نصب الیاف FRP را خواهید دید:
پخش ویدیو
اجرای الیاف FRP و مقاوم سازی ستون بتنی با FRP
به منظور تقویت و افزایش مقاومت ستون بتنی در برابر زلزله، سایش، خوردگی، حرارت، آتش سوزی و یا باز گرداندن ستون به عملکرد دلخواه مورد استفاده قرار میگیرد.
در ساختمان ها اغلب زنگ زدگی، خوردگی، افزایش بار زنده یا مرده و خطاهای ساخت، منجر به ضعیف شدن ستون ها می شود که نیاز به مقاوم سازی ساختمان دارند. استفاده از مصالح FRP یک روش سریع و مقرون به صرفه برای مقاوم سازی ستون های بتنی میباشد.
امروزه قیمت مقاوم سازی ستون بتنی با FRP در مقایسه با روش های سنتی کم بوده و نحوه اجرای آن آسان و ارزان میباشد.
اجرای الیاف frp از مهمترین تخصص های تیم رامان می باشد.
مزایای مقاوم سازی ستون و سازههای بتنی با استفاده از الیاف FRP
در فیلم کوتاه زیر نحوه کاشت میلگرد در بتن را خواهید دید:
پخش ویدیو
روش اجرای کاشت میلگرد و بولت در بتن
کاشت میلگرد چیست و به چه منظور انجام می گیرد؟
کاشت میلگرد از جمله عملیات پرکاربرد در امر ساخت و ساز می باشد که طیف وسیعی از اتصالات سازه ای و غیر سازه ای را در بر میگیرد که به منظور تقویت و مقاوم سازی سازه ها و همچنین جهت الحاق اجزاء سازه ای جدید به سازه ی موجود انجام می شود.
یکی از موارد پر کاربرد در بحث کاشت میلگرد، کاشت میلگرد در فُنداسیون می باشد، کاشت میلگرد در فنداسیون معمولاً برای رسیدن به یکی از اهداف زیر در پروژه صورت می گیرد:
یکپارچه کردن و یا رادیه کردن فنداسیون موجود.
افزایش ارتفاع فنداسیون به جهت باربری بهتر
اصلاح ابعادی فنداسیون
الحاق فنداسیون سازه ای جدید به فنداسیون موجود
اجرای ستون جدید روی فنداسیون موجود.
برای تحقق هر یک از اهداف بالا ابتدا لازم است روش کاشت توسط کارشناس مربوطه با توجه به چگونگی اعمال بار (برشی و یا کششی) و همچنین محل قرارگیری میلگردهای مدفون در فنداسیون، پیشنهاد گردد تا از آسیب رساندن به میلگردهای فنداسیون جلوگیری شود. در صورت اعمال لطمه به میلگردهای فنداسیون در روش حفر به وسیله دستگاه کرگیر به صورت قابل ملاحظه ای میزان باربری آن کاهش خواهد یافت بنابراین پیشنهاد می گردد حفر به روش دریلینگ انجام گیرد.
اجرای کاشت میلگرد در بتن
همانطور که پیشتر گفته شد هدف از کاشت میلگرد در بتن می تواند یکی از موارد زیر باشد:
کاشت میلگرد در ستون با هدف اجرای امتداد ستون از متداول ترین علل این امر به شمار می رود که جهت تحقق این مهم به چند نکته باید توجه نمود:
حداقل فاصله موجود بین دو میلگرد کاشته شده
قرارگیری تمامی میلگردها داخل خاموت
رعایت کاور یا پوشش بتن
به همین منظور باید توجه داشت که نسبت سطح مقطع میلگردهای کاشت شده در ستون به سطح مقطع ستون بتنی موجود حداقل ۰٫۸% و حداکثر از ۸% تجاوز نکند. کاشت میلگرد در ستون به دلیل محدودیت فضا از نظر بتن موجود عملیات نسبتاً خطیری به شمار می رود زیرا در صورت بروز هر گونه خطای اجرایی می تواند عملکرد سازه ای ستون موجود را تحت تأثیر قرار دهد.
مراحل کاشت آرماتور در بتن
سوراخ کاری به وسیله دستگاه گرد بر و یا دریل برقی، در محل معین، برابر قطر (معمولا قطر مته باید ۲تا ۴ شماره بزرگتر از قطر میلگرد باشد) و عمق تعیین شده
پاکسازی سوراخ حفر شده به وسیله سیستم های دمنده و فرچه دوار و ۳ مرتب تکرار آن تا عاری از گرد و غبار شود
تزریق چسب و ملات اتصال دهنده به میزان دو سوم عمق سوراخ
نصب آرماتور و ورود آن به صورت چرخشی در محل سوراخ
همچنین از کاربردهای غیرسازه ای کاشت میلگرد در بتن می توان به نصب تجهیزات و آویزهای تاسیساتی به المان های بتنی موجود نیز اشاره کرد.
انواع چسب و خمیر کاشت آرماتور و بولت در بتن به دو دسته ی چسب های رزینی دو و سه جزئی و چسب های کاشت آرماتور پایه سیمانی تقسیم بندی می شوند.
یک چسب کاشت بولت مناسب چسبی است که بتوان از آن در سطوح عمودی و افقی استفاده کرد (دارای استحکام در مقابل روان وَردی (تیکسوتروپی) ) ، قابل استفاده در بتن های ترک دار و بدون ترک ، دارای تأییده های بین المللی ، قابل استفاده در شرایط متفاوت بتن و سوراخ در حالت های خشک و مرطوب ، زمان کارکرد مناسب جهت فراهم بودن فرصت کافی برای کاربر جهت نصب ، زمان گیرایی و یا کیورینگ پایین جهت اعمال بار بر روی میلگرد، طول عمر بالا و دارای تاریخ مصرف کافی، مناسب سوراخ های کرگرفته شده، قابل استفاده و عمل آوری در هوای زیر صفر و مقاوم در برابر حرارت ناشی از آتش سوزی…
بهترین روش تست و آزمایش کیفیت میلگرد کاشته شده در بتن انجام آزمایش مقاومت کششی آرماتور با عنوان pull off است . رفتار میلگرد در هنگام کشش بیانگر صحت اجرا می باشد . از نتایج این آزمایش می توان به جاری شدن آرماتور یا میلگرد ، برآمدگی آرماتور و یا قلوه کن شدن بتن اشاره کرد . بدیهی است که بهترین نتیجه آزمایش گزینه جاری شدن میلگرد می باشد .
درانیمه زیبای زیر نحوه اجرای ژاکت فولادی را خواهید دید:
پخش ویدیو
اجرای ژاکت فولادی
به کارگیری و استفاده از روش ژاکت فلزی به ویژه برای تقویت ستون های بتنی کاربرد فراوانی دارد . با توجه به نوع و میزان مشکل و خرابی ستون ، جزئیات مختلفی می توان ارائه داد، همان طور که قبلا هم بیان شد این جزئیات برای هر پروژه می تواند منحصر به فرد باشد و هم چنین این جزئیات به عوامل خاص و متعددی بستگی دارد .
یکی دیگر از روش های مقاوم سازی، استفاده از چهار نبشی در چهار گوشه ی ستون است. ضخامت ، طول و اندازه این نبشی ها و همچنین تعداد و فاصله آن ها در طول المان با توجه به طراحی و عوامل تأثیر گذار می تواند تغییر پیدا کند .
سپس این نبشی ها با کمک المان واسط با یکدیگر اتصال یافته و المان اصلی را محصور می کنند. معمولا این اتصال با کمک تسمه و جوش به وجود می آید .
یکی دیگر از راهکارهای استفاده از روش اجرای ژاکت فلزی برای ستون های بتنی استفاده از چهار پلیت در چهار طرف ستون است.
ابعاد این پلیت ها با توجه به میزان باربری و طراحی انتخاب می شود؛ با این حال این روش معمولا برای باربری های سنگین مورد استفاده قرار می گیرد و در چنین شرایطی معمولا طول و عرض پلیت های مورد استفاده با طول و عرض ستون بتنی برابر است و یا تفاوت کمی دارد،
چون این پلیت ها برای تقویت ستون مورد استفاده قرار گرفته اند بنابراین باید طول و عرض آن تقریبا برابر با ستون باشد که بتواند نقش خود را به بهترین شکل اجرا کند .
اتصال این پلیت ها می تواند با کمک المان های واسط مانند نبشی و استفاده از جوش یا پیچ (کاشت بولت) برقرار گردد. در برخی موارد امکان دارد این پلیت ها با کمک روش کاشت شیمیایی به ستون نیز متصل شوند.
در فیلم زیر تقویت خمشی تیر بتنی با FRP را خواهید دید:
پخش ویدیو
مقاوم سازی تیر بتنی توسط FRP
امروزه مقاوم سازی و بهسازی سازه های موجود بخش اعظم فعالیت های ساختمانی را به ویژه در کشور های پیشرفته تشکیل میدهد.وجود ضعف اولیه در طراحی و اجرا ، تغییر کاربری برخی سازه ها و افزایش بار های وارده و همچنین کاهش سطح عملکرد سازه های بتن مسلح به علت گذشت زمان و زوال بتن از دلایل نیاز به بهسازی و مقاوم سازی سازه های بتن مسلح است.
بطور کلی مقاوم سازی سازه های بتنی و به طور کل مقاوم سازی ساختمان ها به منظور تقویت آنها برای تحمل بارهای وارده ، بهبود نارسایی های ناشی از فرسایش، افزایش شکل پذیری سازه یا سایر موارد با استفاده از مصالح مناسب و شیوه های اجرایی صحیح انجام می گردد.
استفاده از مواد کامپوزیت به شکل پلیمرهای مسلح شده با الیاف (Fiber Reinforced Polymers) که به اختصار FRP نامیده می شوند به عنوان یک روش مدرن مقاوم سازی و جایگزین مصالح سنتی و شیوه های موجود شناخته می شود.
مصالح FRP از ترکیب الیاف و رزین ساخته می شوند ، در فرایند مقاوم سازی از رزین (رزین اپوکسی) برای ایجاد لایه یکپارچه ، همچنین چسبیدن سیستم FRP به سطح بتن زیرین و ایجاد پوشش به منظور محافظت مصالح استفاده می شود.
استفاده از FRP به دلیل وزن کم، سرعت اجرای بالا، مقاومت بالا و عدم ایجاد محدودیت معماری به خصوص در ساختمان های بتنی سادگی اجرای FRP ها در عین سرعت عمل بالا ، وزن کم ، مقاومت کششی بالای ورق ها ، مقاومت در برابر خوردگی و پوسیدگی و زنگ زدگی ، جذب ارتعاشات ، افزایش مقاومت و استحکام سازه مخصوصا در مقابل بارهای دینامیکی از جمله مزیت های این مواد است که بسیار مورد توجه می باشد.
امروزه استفاده از سازه های بتنی رو به افزایش است.یک عضو مهم که در شکل گیری سازه های بتنی نقش بسزایی دارد تیرها هستند.تیرهای بتن مسلح ، ممکن است به دلایل مختلف از جمله خطاهای طراحی ، آسیب دیدگی ناشی از بلایای طبیعی ، خطاهای اجرایی ، تغییر در کاربری سازه، اعمال بارهایی بیش از بارهای پیش بینی شده در هنگام طراحی و… نیاز به ترمیم و مقاوم سازی داشته باشند.
به همین دلیل و به علت نیاز روز افزون مهندسین و متخصصین صنعت ساختمان به بهسازی و مقاوم سازی سازه های بتنی روش های مختلف و متعددی برای این موضوع مطرح گشته است.
تقویت خمشی و برشی تیرها
در سازه های با قاب خمشی ، تیر ها علاوه بر تحمل بار های ثقلی باید بار های جانبی ناشی از زلزله را تحمل نمایند. در زلزله های شدید ستون ها نباید آسیبی ببینند و مفصل های خمیری خمشی و برشی باید به تیر ها و یا بادبند ها منتقل شوندبدین منظور به هنگام مقاوم سازی ، همواره تیر مقاوم سازی شده نباید قوی تر از ستون متصل به آن باشد.
عوامل موثر در انتخاب طرح مقاوم سازی تیر عبارتند از :
میزان دسترسی به تیر در محل (دسترسی به کل محیط تیر)
وضعیت بار های وارده (بارهای یکنواخت بار های متناوب و رفت و برگشتی)
میزان افزایش مقاومت برشی و خمشی مورد نیاز
دسترسی به انواع مصالح برای مقاوم سازی
ملاحظات اقتصادی
شکست های برشی و خمشی دو حالت عمده شکست در تیر های بتن مسلح می باشند. شکست خمشی عموما نسبت به شکست برشی ارجح است زیرا رفتار شکل پذیر تری از خود نشان می دهد.شکت نرم امکان پخش مجدد تنش را فراهم می آورد و به کاربران و حاضران در محل نیز فرصت بیشتری برای پی بردن به وضعیت بحرانی تیر می دهد.
مقاوم سازی و تقویت تیر بتنی با FRP روش نسبتاً جدیدی به شمار میرود که در پروژه های بهسازی لرزه ای مورد استفاده قرار میگیرد. مصالح FRP خواص فیزیکی بسیار مناسبی دارند که میتوان به مقاومت کششی بالا و ضخامت و وزن کم اشاره آن نمود.
در مجموع مقاوم سازی و تقویت تیر بتنی با FRP جهت افزایش عملکرد لرزه ای آن از طریق افزایش ظرفیت باربری خمشی، برشی، افزایش مقاومت در برابر سایش، افزایش مقاومت در برابر خوردگی و حتی حرارت می باشد.
انواع تیرهای بتنی که میتوان با FRP مقاوم سازی کرد عبارتند از:
تیر بتنی مسلح
تیر بتنی پیش تنیده
تیرهای بتنی پیش ساخته
مزایای روش مقاوم سازی تیر بتنی توسط FRP
افزایش مقاومت خمشی تیر
افزایش مقاومت برشی تیر
افزایش شکل پذیری تیر
فزایش مقاومت در برابر خوردگی
کنترل عرض ترک
ضخامت کم ورقه های FRP و عدم تغیر قابل توجه در ابعاد تیر
بسیاری از پلها وساختمانهایی که هم اکنون مورد بهره برداری قرارمیگیرند از دال مجوف ساخته شده اند استفاده ازدال مجوف به منظور کاهش حجم بتن ریزی هزینه و وزن سازه می باشد برخی از این ساختمان ها و پلها به خاطر حوادث طبیعی ازقبیل زلزله بادو یا براثر خستگی مصالح و عوامل خورنده قلیایی و اسیدی آسیب های شدیدی دیده اند.
از این رو تعمیر و تقویت سازه های فوق امری حیاتی و مقرون به صرفه می باشد دراین تحقیق رفتار خمشی دالهای بتن آرمه مجوف تقویت شده با استفاده از سیستم های مختلف FRP و ورقهای فولادی به کمک مدلهای آزمایشگاهی مورد بررسی قرارگرفته است بدین منظور تعداد ۸ نمونه دالهای بتن آرمه مجوف به ابعاد
۱۵۰×۴۵×۲۰cm طبق ایین نامه ی ابا ساخته شدها ست دراین دالها مقدار آرماتور کششی معادل ۰/۲۵ pb می باشد درهمه آنها دو سوراخ سراسری به قطر ۱۰cm ایجاد شده است و یک دال بهعنوان مرجع تقویت نشده و هفت دال دیگر توسط ورق و لامینیت CFRP ورق GFRP و ورق فولادی تقویت و تست شده اند.
دیوارهای سازه ای یکی از سیستم های بسیار مناسب برای مقابله با نیروهای جانبی ناشی از زلزله اند. به علت آن که این دیوارها، قسمت عمده نیروهای جانبی وارد برسازه و برش حاصل از آن را جذب می کنند، بیشتر به نام دیوارهای برشی شناخته می شوند. بنابراین ممکن است گاهی تصور شود که برش، رفتار آن ها را کنترل می کند اما علاوه بر نیروهای برشی، نیروهای دیگری نظیر خمش، کشش و فشار محوری بر رفتار این دیوارها اثر می گذارند.
امروزه یکی از روش های پیشرفته و کارآمد تقویت و مقاوم سازی سازه های بتنی استفاده از FRP است. این تکنولوژی با افزایش مقاومت خمشی و برشی، باعث توزیع تنش در کل صفحه شده و از تمرکز آن در یک نقطه خاص جلوگیری می کند.
دلایل نیاز به مقاوم سازی دیوار بتنی با الیاف اف آر پی(FRP)
۱) اشتباهات طراحی: شامل اشکالات در شناخت خاک و پی، عدم توجه به اصول و مبانی طراحی
ساختمان های مقاوم در برابر زلزله، اشتباه در تحلیل و طراحی تهیه ی نقشه ها، مدارک و جزئیات اجرایی.
۲) خطاهای اجرایی: از قبیل اشکال در قالب بندی، آرماتور بندی، تولید و اجرای بتن، قالب برداری و عمل آوری بتن که اغلب از عدم وجود سیستم های کنترل کیفی، نظارت و یا وجدان کاری در کارگاه ناشی می شود.
۳) تغییر در کاربری سازه و تغییرات در بارگذاری
۴) خوردگی فولاد و تخریب شیمیایی بتن: از قبیل خوردگی ناشی از کربناتاسیون، نفوذ کلر به داخل بتن، تهاجم سولفات ها و اسیدها.
۵) تغییرآیین نامه ها (استانداردهای بارگذاری و طراحی): بررسی زلزله های اخیر نشان می دهد که سازه هایی که مطابق آیین نامه های قدیمی ساخته شده اند آسیب پذیر بوده و عمدتاً نیاز به تقویت و مقاوم سازی دارند. آسیب دیدگی سازه ها ناشی از بلایای طبیعی یا حوادث: زلزله، باد و عوامل دیگری نظیر آتش سوزی، انفجار و غیره. اعضای سازه ای بسته به مقاومت لرزه ای موردنظر، میزان آسیب دیدگی ونوع اتصالات، باروش های مختلفی از قبیل تزریق رزین، جایگزینی قطعات جدا شده، به کارگیری پیش تنیدگی خارجی، بتن پاشی، چسباندن ورق های مختلف روی سطوح، ژاکت های بتن آرمه ویا قفس های فلزی، مرمت و یا تقویت می شوند.
روش های مقاوم سازی دیوار برشی با FRP
تقویت برشی دیوار
برای جبران ضعف برشی دیوار، صفحات FRP در راستای طول دیوار موازی با آرماتورهای عرضی بهصورت افقی نصب میگردد. طریقه نصب در این حالت بدینصورت میباشد که FRP در دو وجه دیوار نصب میگردد. نحوه عملکرد FRP بدینصورت میباشد که پس از ایجاد ترک برشی در بتن، کرنش در FRP در آن منطقه افزایشیافته و نیروها به FRP منتقل میگردد.شرکت رامان چندین پروژه را با همین روش اجرا کرده است.
تقویت خمشی دیوار
بدین منظور الیاف FRP در راستای ارتفاع دیوار، موازی با آرماتورهای طولی بر روی آن بطور قائم در دو وجه دیوار نصب میگردد. لازم است که انتهای آن به نحو مناسبی در پای دیوار مهار گردد تا نیروهای درون این صفحات به تکیهگاه پای دیوار انتقال یابد. برای مهار انتهای صفحات خمشی میتوان از یک مقطع نبشی فولادی در مجاورت تکیه گاه دیوار که بر آن پیچ میگردد استفاده کرد. این مورد نیز در پروژه های اجرایی ما بسیار مورد استفاده قرار گرفته است.
افزایش شکل پذیری دیوار
کمبود شکل پذیری به عنوان عمده ترین ضعف دیوارهای برشی موجود برای مقابله با نیروی جانبی زلزله محسوب میگردد. از جمله مهمترین علل این کمبود می توان به وصله آرماتورهای طولی در نواحی مستعد تشکیل مفصل پلاستیک، محصور شدگی ناکافی در نواحی مرزی و مهار ناکافی آرماتورهای عرضی اشاره نمود. حالت شکست در این حالات به صورت ناگهانی و ترد می باشد و منجر به افت شدید ظرفیت باربری می گردد.
مقاوم سازی دیوار بنایی
برای مقاوم سازی و بهسازی لرزه ای سازه های بنایی غیر مسلح روش های تقویتی زیادی وجود دارد. از جمله این روش ها می توان به استفاده از بادبندهای فولادی، استفاده از توری مرغی و بتن پاشی سطح دیوار(شاتکریت)، تعبیه دیوار برشی بتنی، تزریق ملات(گروت) و… اشاره کرد. روش های مرسوم تقویت عمدتاً منجر به معایبی از قبیل کاهش فضاهای مفید ساختمان، افزایش جرم سازه، تأثیر بر معماری و ظاهر سازه و .. می شوند. اما یکی از روش هایی که اخیراً برای مقاوم سازی ساختمان های بنایی و بتنی متداول شده است، استفاده از الیاف مسلح پلیمری یا FRP است. کامپوزیت های FRP با دارا بودن مقاومت کششی بالا، شکل پذیری مناسب، نسبت مقاومت به وزن زیاد و سهولت اجرا می توانند بسیاری از معایب دیگر روش های تقویت را برطرف کنند.
برای اتصال ورق کامپوزیتی FRP بر سطح دیوار از الگوهای مختلفی استفاده می شود. از جمله این الگوها می توان به نوارهای افقی ، قائم،شبکه ای و قطری اشاره کرد. بر اساس مطالعات صورت گرفته، در بین الگوهای مختلف اتصال الیاف به سطح دیوار پیکربندی قطری نتایج بهتری نسبت به دیگر پیکربندی ها دارد.
به طور کلی می توان مکانیزم های گسیختگی دیوارهای بنایی غیرمسلح را به دو دسته گسیختگی برون صفحه و گسیختگی درون صفحه تقسیم بندی نمود. مدهای رایج شکست دیوارهای بنایی غیرمسلح تحت بارگذاری درون صفحه ای شامل گسیختگی در اثر لغزش بندهای ملات، ترک خوردگی قطری، حرکت گهواره ای یا بلندشدگی دیوارو همچنین شکست فشاری پاشنه ی دیوار می باشد. مکانیزم شکست در این حالت ها به ابعاد دیوار، شرایط تکیه گاهی، مقادیر بارهای قائم و افقی و مشخصات آجر و ملات بستگی دارد.
هزینه مقاوم سازی با FRP
هزینه های مصالح، نصب و اجرای الیاف FRP در مقایسه با سایر روش های مقاوم سازی پایین بوده و استفاده از آنها از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه است.
در مقایسه قیمت، الیاف شیشه ای (GFRP) کمترین قیمت را داشته و الیاف کربنی (CFRP) قیمت بیشتری دارند ولی عملکردهای بسیار مطلوب الیاف کربنی مانند سختی بالا، مقاومت کششی بالا، وزن کم، مقاومت شیمیایی بالا و .. آن ها را بسیار کارآمد تر کرده است.
تصاویری که در متن آورده شده از کارهای اجرایی شرکت مقاوم سازی رامان می باشد.
تحقیقات انجام شده برروی تقویت اتصالات بتنی تقویت شده با ورق های FRP، نشان می دهد که این مواد می توانند باعث افزایش ظرفیت برشی اتصالات بتنی، افزایش ظرفیت خمشی تیر در محل اتصال، افزایش ظرفیت باربری و بهبود شکل پذیری تیرهای منتهی به اتصال شوند.
به عبارت دیگر ورقه های FRP می توانند برروی تیرهای مجاور به اتصال به کاربرده شوند و تا مقاومت اتصال افزایش یابد و باعث انتقال مفصل پلاستیک ناحیه اتصال به طرف تیر و دور از اتصال گردند. بدین ترتیب شکل پذیری قاب های بتن آرمه افزایش یافته به طوری که رفتار آن از حالت شکل پذیری معمولی به متوسط و یا حتی ویژه ارتقا می یابد.
همچنین این تکنیک می تواند در بهبود عملکرد برشی اتصالات تیر به ستون بتنی مؤثر باشد به طوری که ضعف شکست برشی اتصالات ترمیم شده و از ناپایداری کلی قاب های بتن آرمه به دلیل تشکیل مفصل پلاستیک در محل هسته اتصال و خرابی کل سازه جلوگیری به عمل آید.
به طور کلی کارایی این روش به پارامترهای زیادی از جمله جنس FRP، روش اتصال و طول امتداد یافته FRP در طول تیر، مقاومت بتن، مقدار آرماتور موجود در تیر و سختی اتصالات بتنی بستگی دارد. در طی سال های اخیر موضوع تقویت و مقاوم سازی سازه ها به طور گسترده ای در جوامع علمی و مهندسی مطرح گردیده است.
از دیدگاه علمی تمام سازه هایی که براساس اصول و ضوابط حال حاضر آیین نامه ها طراحی و به دلیل قصور عوامل ذیربط و نبود کیفیت لازم برای مصالح به طور صحیح و اصولی طراحی و اجرا نشده اند، نیاز به تقویت و مقاوم سازی دارند. در دهه های اخیر استفاده از FRP در مقاوم سازی قسمت های مختلف سازه ها به طور گسترده مورد توجه واقع شده است.
با این شیوه ورقه های FRP می توانند در انعطاف پذیری کل ساختمان، ارتقا مقاومت سازه به سطح مورد نظر از قبیل آسیب دیدگی و یا مقاوم سازی اتصالات بتنی برای مواجه با قوانین سخت گیرانه آئین نامه های جدید و بارهای جدید مؤثر واقع گردند.
دلایل نیاز به مقاوم سازی اتصالات بتنی با FRP
شکل پذیری سازه های بتن آرمه از مهم ترین مسایلی است که باید در طراحی این سازه ها مد نظر طراحان قرار بگیرد. در این راستا آیین نامه های طراحی سازه های بتن آرمه ضوابط خاصی را برای طراحی این سازه ها در مناطق زلزله خیز به منظور اطمینان از حصول شکل پذیری کافی در نظر می گیرند.
در بین اجزای سازه ای اتصالات به دلایل گوناگون مهم ترین رکن سازه های بتن آرمه محسوب می شوند.
از طرفی در اجزای سازه های بتن آرمه معمولاً اتصالات چندان مورد توجه واقع نمی شوند به گونه ای که ضوابط خاص آئین نامه ها در مورد اتصالات از قبیل آرماتور گذاری عرضی اتصال معمولاً رعایت نمی شود از این رو تقویت اتصالات و افزایش شکل پذیری آن ها از موارد مهم و مورد توجه محققین مختلف بوده است.
سهم اتصالات یک قاب خمشی در تحمل تغییرشکل های ناشی از بار زلزله سهم زیادی است.
زمانی که قاب خمشی بتن مسلح تحت اثر نیروهای جانبی ناشی از زلزله قرار می گیرد، در اتصالات آن، نیروهای برشی قابل توجهی ایجاد می شود، ایجاد این نیروهای برشی با تغییرشکل های زیادی همراه است. بنابراین اتصالات سازه های بتن مسلح، علاوه بر مقاومت باید از شکل پذیری کافی نیز برخوردار باشد.
به طور کلی اتصالات تیر به ستون را می توان به عنوان ناحیه بحرانی در قاب های بتن مسلح که برای پاسخ غیر الاستیک برای مقابله با زلزله های شدید طراحی شده اند، محسوب کرد.
اتصالات بتنی دارای جزئیات ضعیف، به خصوص اتصالات تیر به ستون خارجی، به عنوان مناطق بسیار بحرانی که در معرض شکست زودرس به علت تنش های برشی زیاد هستند شناخت شده اند. همچنین شکست در پیوستگی آرماتورهای طولی به خصوص در اتصالات داخلی جایی که میلگردها به طور صحیح با قلاب های استاندارد مهار نشدند نیز مشاهده شده است.
اجرای مقاوم سازی اتصالات بتنی با FRP
پس از آماده سازی سطح بتن و زدودن ناهمواری ها و ایجاد زیرسازی اولیه توسط چسب، بتن جهت نصب ورق های FRP آماده می باشد. ورق های FRP در ابعاد مورد نظر بریده شده و سپس توسط همان چسب مورد استفاده برای زیر سازی اولیه، بر روی تیر و چشمه اتصال نصب می گردد. مراحل نصب ورق ها به طور خلاصه به شرح زیر می باشند:
آماده سازی چسب اپوکسی جهت اتصال الیاف به بتن • پخش یکنواخت چسب بر روی سطح توسط کاردک • نصب ورق FRP روی سطح مورد نظر و هواگیری توسط غلطک مخصوص • بر روی الیاف یک لایه حفاظتی نازک اپوکسی اجرا شود